Wątek: Mario Vargas Llosa  (Przeczytany 9075 razy)

ElGato

  • Pochłaniacz ksiażek
  • ****
  • Wiadomości: 1115
Mario Vargas Llosa
« dnia: Lutego 19, 2018, 11:02 »
Mario Vargas Llosa (właśc. Jorge Mario Pedro Vargas Llosa Marqués de Vargas Llosa; ur. 28 marca 1936 w Arequipie) – peruwiański pisarz, dziennikarz, myśliciel, polityk. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 2010.

Urodził się w Arequipie w Peru jako jedyne dziecko Ernesto Vargasa Maldonado oraz Dory Llosa Ureta.
W rok po urodzeniu jego rodzice rozwiedli się, a rodzina Llosów przeniosła się do Cochabamby w Boliwii, gdzie jego dziadek Pedro Llosa podpisał 10-letni kontrakt na uprawę ziemi w hacjendzie Siapina (mieszkając w Boliwii, pełnił także funkcję honorowego konsula Peru). W 1945 José Luis Bustamante y Rivero, krewny dziadka Pedra, został wybrany na stanowisko prezydenta Peru. Zaproponował Pedro Llosie stanowisko prefekta Piury. Llosa przyjął je i natychmiast się tam udał. Reszta rodziny dołączyła do niego na przełomie lat 1945/1946. W 1947 jego rodzice ponownie wzięli ślub i przenieśli się do Limy.
Gdy był młodzieńcem, zaczął pisać opowiadania i poezje. W zdominowanym przez męską siłę społeczeństwie (kult macho) literatura była uznawana za domenę kobiet. Ojciec Maria Vargasa Llosy, zaniepokojony zainteresowaniami syna, wysłał czternastolatka do szkoły kadetów Colegio Militar Leoncio Prado w Limie. Miał nadzieję, że wojskowe życie zmieni zainteresowania syna. Przeżycia pisarza z okresu pobytu w szkole były podstawą jego pierwszej powieści Miasto i psy. Po dwóch latach w szkole wojskowej wrócił do Piury, żeby dokończyć szkołę średnią. Obserwacja tego miasta zaowocowała powieścią Zielony dom. W czasie nauki Mario Vargas Llosa zaczął pracować w lokalnej gazecie. Jeszcze przed ukończeniem szkoły średniej napisał opowiadanie Los jefes i rozpoczął pracę nad swym pierwszym dramatem scenicznym La Huida del Inca.
W 1953 rozpoczął studia na wydziale humanistycznym Uniwersytetu Świętego Marka w Limie. Jego decyzja została przyjęta w rodzinie jako rebelia, gdyż odrzucił ofertę studiów na Pontyfikalnym Uniwersytecie Katolickim Peru, do którego uczęszczała młodzież pochodząca z klas wyższych. W 1955, w atmosferze skandalu obyczajowego, poślubił Julię Urquidi, swą daleką ciotkę, starszą od siebie o 10 lat (zm. 10 marca 2010 w Santa Cruz, w Boliwii). Swe przygody z tego okresu przedstawił w humorystycznej powieści Ciotka Julia i skryba – autobiograficznym dziele pisarza. Po ukończeniu studiów pracował w kilku miejscach jednocześnie, między innymi redagował kronikę policyjną dla lokalnej gazety i pisał skrypty do audycji radiowych. Jego pierwszą opublikowaną informacją prasową była depesza w dzienniku „La Prensa”.
W 1959 Vargas Llosa wraz z żoną przeniósł się do Paryża, gdzie pracował jako nauczyciel hiszpańskiego i dziennikarz. W 1964 rozwiódł się z Julią, a w 1965 ożenił się po raz drugi – z młodszą kuzynką Patricią Llosą Urquidi. Z drugą żoną miał troje dzieci: syna Alvara (ur. w 1966), pisarza, drugiego syna Gonzala (ur. w 1967) oraz córkę Morganę, fotografkę (ur. w 1974). W 1966 przeniósł się z Paryża do Londynu, gdzie zaczął wykładać literaturę iberoamerykańską na Queen Mary College. Jednocześnie zaczął się udzielać w emigracyjnym życiu politycznym. W całym okresie swej emigracji pisał powieści przynoszące mu światową sławę oraz zajmował się studiami nad literaturą hiszpańską.
W 1990 Mario Vargas Llosa kandydował w wyborach na prezydenta Peru z ramienia liberalnego Ruchu Wolności. W pierwszej turze głosowania, 8 kwietnia, nieznaczną liczbą głosów wyprzedził Alberta Fujimoriego z sojuszu wyborczego Cambio 90. Przegrał z nim w drugiej turze, która odbyła się 10 czerwca.
Współcześnie Mario Vargas Llosa dzieli swe życie pomiędzy okresy w ojczystym kraju i na emigracji. Publikuje powieści, szkice i artykuły publicystyczne, wykłada, prowadzi programy telewizyjne.
Jego książki tłumaczyli w Polsce m.in. Wojciech Charchalis, Małgorzata Lewicka, Filip Łobodziński, Carlos Marrodán Casas, Kazimierz Piekarec, Danuta Rycerz, Joanna Skórnicka, Dorota Walasek-Elbanowska, Zofia Wasitowa, Ewa Zaleska.
Laureat Premio Nacional de Novela del Perú (1967), Nagrody Księcia Asturii (1986), w 1994 otrzymał Nagrodę Cervantesa – najwyższe możliwe trofeum w świecie literatury hiszpańskojęzycznej. W 2002 otrzymał prestiżową PEN/Nabokov Award – nagrodę amerykańskiego PEN Clubu, a w 2005 przyznawaną przez American Enterprise Institute Nagrodę Irvinga Kristola jako pisarz, „obrońca demokracji, wolnego rynku i indywidualnej wolności”.
7 października 2010, w wieku 74 lat, Mario Vargas Llosa został uhonorowany Nagrodą Nobla. Szwedzka Akademia werdykt uzasadniała tym, że Vargas Llosa został nagrodzony za „kartografię struktur władzy oraz wyraziste obrazy oporu, buntu i porażek jednostki”.
W 2011 otrzymał od króla Hiszpanii nobilitację i tytuł markiza de Vargas Llosa.

Powieści i zbiory opowiadań

1959: Wyzwanie (Los jefes) – tom opowiadań – pol. wyd. 1976
1963: Miasto i psy (La ciudad y los perros) – powieść – pol. wyd. 1971
1966: Zielony dom (La casa verde) – powieść – pol. wyd. 1975
1967: Szczeniaki (Los cachorros) – powieść – pol. wyd. 1973
1969: Rozmowa w „Katedrze” (Conversación en La Catedral) – powieść – pol. wyd. 1973
1973: Pantaleon i wizytantki (Pantaleón y las visitadoras) – powieść – pol. wyd. 1976
1977: Ciotka Julia i skryba (La tía Julia y el escribidor) – powieść – pol. wyd. 1983
1981: Wojna końca świata (La guerra del fin del mundo) – powieść – pol. wyd. 1992
1984: Historia Alejandra Mayty (Historia de Mayta) – powieść – pol. wyd. 1991.
1986: Kto zabił Palomina Molero? (Quién mató a Palomino Molero?) – powieść – pol. wyd. 1995
1987: Gawędziarz (El hablador) – powieść – pol. wyd. 1997
1988: Pochwała macochy (Elogio de la madastra) – powieść – pol. wyd. 1993
1993: Lituma w Andach (Lituma en los Andes) – powieść – pol. wyd. 1998
1997: Zeszyty don Rigoberta (Los cuadernos de don Rigoberto) – powieść – pol. wyd. 1997
2000: Święto kozła (La fiesta del Chivo) – powieść – pol. wyd. 2002
2003: Raj tuż za rogiem (El paraíso en la otra esquina) – powieść – pol. wyd. 2003
2006: Szelmostwa niegrzecznej dziewczynki (Travesuras de la niña mala) – powieść – pol. wyd. 2007
2010: Marzenie Celta (El sueño del celta) – powieść – pol. wyd. 2011
2013: Dyskretny bohater (El héroe discreto) – powieść – pol. wyd. 2014, tłumaczenie: Marzena Chrobak
2016: Dzielnica występku (Cinco esquinas) – powieść, pol. wyd. 2016

Literatura faktu:

1971: García Márquez: Historia de un deicidio – polskie tłumaczenie ukazało się w „Literaturze na Świecie” w 1983, numer 9 (146), str. 96-135
1975: La orgia perpetua: Flaubert y madame Bovary
1981: Entre Sartre y Camus
1990: La verdad de las mentiras – Prawda kłamstw – eseje o literaturze
1993: El pez en el agua – Jak ryba w wodzie. Wspomnienia – autobiografia
1997: Cartas a un joven novelista – Listy do młodego pisarza
2004: La tentación de lo imposible
2006: Israel – Palestina. Paz o guerra santa – Izrael – Palestyna. Pokój czy święta wojna
2007: El Pregón de Sevilla
2009: El Viaje a la Ficcion
2012: La civilización del espectáculo


Niestety miałem okazje przeczytać tylko dwie powieści autora Szelmostwa niegrzecznej dziewczynki i Ciotka Julia i skryba. Powieści Llosy to bardzo interesujące historie, świetnie napisane, pozwalające poznać odrobine historii, kultury i klimatu Ameryki Południowej, jednocześnie nie pozbawione poczucia humoru. Jest coś w pisarstwie południowoamerykańskich twórców co bardzo mi pasuje. Llosa to zdecydowanie jeden z przykładów tej literatury, po którego warto sięgnać.

ElGato

  • Pochłaniacz ksiażek
  • ****
  • Wiadomości: 1115
Odp: Mario Vargas Llosa
« Odpowiedź #1 dnia: Maja 12, 2019, 18:23 »
Moje kolejne spotkanie z autorem to Pantaleon i Wizytantki. Jest to powieść zbudowana z raportów, artykułów, audycji radiowych oraz zlepku dialogów przemieszanych między sobą dość chaotycznie. Brzmi to skomplikowanie, ale daje dobry efekt. Książka nie pozbawiona poczucia humoru, ale też w pewien sposób gorzka, opisuję historię pewnej bardzo tajnej misji kapitana Peruwiańskich Sił Lądowych. Jak dla mnie warta przeczytania.

ElGato

  • Pochłaniacz ksiażek
  • ****
  • Wiadomości: 1115
Odp: Mario Vargas Llosa
« Odpowiedź #2 dnia: Listopada 04, 2023, 14:47 »
Do przeczytanych dodaję Miasto i psy. Akcja powieści rozgrywa się w środowisku peruwiańskiej szkoły wojskowej. Autor świetnie pokazuje relacje panujące pomiędzy kadetami, tworzy niejednoznaczne wielowymiarowe postaci, ukazuje różne postawy wśród wojskowych prowadzących szkołę. Moim zdaniem bardzo dobra książka i z czystym sumieniem polecam.